قصة أصحاب الفيل סיפור אנשי הפיל בקוראן

תרגום לעברית בסוף הסיפור

كانت اليمن تابعة للنجاشي ملك الحبشة. وقام والي اليمن (أبرهة) ببناء كنيسة عظيمة، وأراد أن يغيّر وجهة حجّ العرب. فيجعلهم يحجّون إلى هذه الكنيسة بدلا من بيت الله الحرام. فكتب إلى النجاشي: إني قد بنيت لك أيها الملك كنيسة لم يبن مثلها لملك كان قبلك, ولست بمنته حتى أصرف إليها حج العرب. إلا أن العرب أبوا ذلك، وأخذتهم عزتهم بمعتقداتهم وأنسابهم. فهم أبناء إبراهيم وإسماعيل، فكيف يتركون البيت الذي بناه آباءهم ويحجّوا لكنيسة بناها نصراني! وقيل أن رجلا من العرب ذهب وأحدث في الكنيسة تحقيرا لها. وأنا بنو كنانة قتلوا رسول أبرهة الذي جاء يطلب منهم الحج للكنيسة.

فعزم أبرهة على هدم الكعبة. وجهّز جيشا جرارا، ووضع في مقدمته فيلا مشهورا عندهم يقال أن اسمه محمود. فعزمت العرب على قتال أبرهة. وكان أول من خرج للقائه، رجل من أشراف من اليمن يقال له ذو نفر. دعا قومه فأجابوه، والتحموا بجيش أبرهة. لكنه هُزِم وسيق أسيرا إلى أبرهة.

ثم خرج نفيل بن حبيب الخثعمي، وحارب أبرهة. فهزمهم أبرهة وأُخِذَ نفيل أسيرا، وصار دليلا لجيش أبرهة. حتى وصلوا للطائف، فخرج رجال من ثقيف، وقالوا لأبرهة أن الكعبة موجودة في مكة –حتى لا يهدم بيت اللات الذي بنوه في الطائف- وأرسلوا مع الجيش رجلا منهم ليدلّهم على الكعبة! وكان اسم الرجل أبو رغال. توفي في الطريق ودفن فيها، وصار قبره مرجما عند العرب. فقال الشاعر:

وأرجم قبره في كل عام * * * كرجم الناس قبر أبي رغال

وفي مكان يسمى المغمس بين الطائف ومكة، أرسل أبرهة كتيبة من جنده، ساقت له أموال قريش وغيرها من القبائل. وكان من بين هذه الأموال مائتي بعير لعبد المطلب بن هاشم، كبير قريش وسيّدها. فهمّت قريش وكنانة وهذيل وغيرهم على قتال أبرهة. ثم عرفوا أنهم لا طاقة لهم به فتركوا ذلك .

وبعث أبرهة رسولا إلى مكة يسأل عن سيد هذا البلد, ويبلغه أن الملك لم يأت لحربهم وإنما جاء لهدم هذا البيت, فإن لم يتعرضوا له فلا حاجة له في دمائهم! فإذا كان سيد البلد لا يريد الحرب جاء به إلى الملك. فلما أخب الرسول عبد المطلب برسالة الملك، أجابه: والله ما نريد حربه وما لنا بذلك من طاقة. هذا بيت الله الحرام. وبيت خليله إبراهيم عليه السلام.. فإن يمنعه منه فهو بيته وحرمه, وإن يخل بينه وبينه فوالله ما عندنا دفع عنه.

ثم انطلق عبد المطلب مع الرسول لمحادثة أبرهة. وكان عبد المطلب أوسم الناس وأجملهم وأعظمهم. فلما رآه أبرهة أجله وأعظمه, وأكرمه عن أن يجلسه تحته, وكره أن تراه الحبشة يجلس معه على سرير ملكه. فنزل أبرهة عن سريره, فجلس على بساطه وأجلسه معه إلى جانبه. ثم قال لترجمانه: قل له: ما حاجتك? فقال: حاجتي أن يرد علي الملك مائتي بعير أصابها لي. فلما قال ذلك, قال أبرهة لترجمانه: قل له: قد كنت أعجبتني حين رأيتك, ثم قد زهدت فيك حين كلمتني! أتكلمني في مئتي بعير أصبتها لك وتترك بيتا هو دينك ودين آبائك قد جئت لهدمه لا تكلمني فيه? قال له عبد المطلب: إني أنا رب الإبل. وإن للبيت رب سيمنعه. فاستكبر أبرهة وقال: ما كان ليمتنع مني. قال: أنت وذاك!.. فردّ أبرهة على عبد المطلب إبله.

ثم عاد عبد المطلب إلى قريش وأخبرهم بما حدث، وأمرهم بالخروج من مكة والبقاء في الجبال المحيطة بها. ثم توجه وهو ورجال من قريش إلى للكعبة وأمسك حلقة بابها، وقاموا يدعون الله ويستنصرونه. ثم ذهب هو ومن معه للجبل.

ثم أمر أبرهة جيشه والفيل في مقدمته بدخول مكة. إلا أن الفيل برك ولم يتحرك. فضربوه ووخزوه، لكنه لم يقم من مكانه. فوجّهوه ناحية اليمن، فقام يهرول. ثم وجّهوه ناحية الشام، فتوجّه. ثم وجّهوه جهة الشرق، فتحرّك. فوجّهوه إلى مكة فَبَرَك.

ثم كان ما أراده الله من إهلاك الجيش وقائده, فأرسل عليهم جماعات من الطير، مع كل طائر منها ثلاثة أحجار: حجر في منقاره, وحجران في رجليه, أمثال الحمص والعدس, لا تصيب منهم أحدا إلا هلك. فتركتهم كأوراق الشجر الجافة الممزقة. فهاج الجيش وماج، وبدوا يسألون عن نفيل بن حبيب; ليدلهم على الطريق إلى اليمن. فقال نفيل بن حبيب حين رأى ما أنزل الله بهم من نقمته:

أين المفر والإله الطالب * * * والأشرم المغلوب ليس الغالب

وقال أيضا:

حمدت الله إذ أبصرت طيرا * * * وخفت حجارة تلقى علينا

فكل القوم يسأل عن نفيـل * * * كأن علي للحبشان دينـا

وأصيب أبرهة في جسده، وخرجوا به معهم يتساقط لحمه قطعا صغيرة تلو الأخرى، حتى وصلوا إلى صنعاء, فما مات حتى انشق صدره عن قلبه كما تقول الروايات.

يقول تعالى في كتابة الكريم في سورة الفيل:

بسم الله الرحمن الرحيم

أَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِأَصْحَابِ الْفِيلِ (1) أَلَمْ يَجْعَلْ كَيْدَهُمْ فِي تَضْلِيلٍ (2) وَأَرْسَلَ عَلَيْهِمْ طَيْراً أَبَابِيلَ (3) تَرْمِيهِم بِحِجَارَةٍ مِّن سِجِّيلٍ (4) فَجَعَلَهُمْ كَعَصْفٍ مَّأْكُولٍ (5) صدق الله العظيم.

סיפור אנשי הפיל בקוראן

הכין ותרגם מערבית :

מוחמד כריים -חט"ב אלזהראא נצרת

לפני בוא האסלאם והולדת הנביא מוחמד, נהגו הערבים בחצי האי ערב להאמין באלים רבים והיו מתפללים להם. הם יצרו אלים מאבנים גדולות אשר הוצבו בכעבה, שהייתה בנויה כבר מזמן אברהם וישמעאל, ואלפים רבים מקצוות חצי האי ערב, מסוריה ומעירק, היו עולים לרגל אליה למכה מדי שנה.

באותה תקופה הייתה ארץ חבש הנוצרית (אתיופיה כיום ) ממלכה גדולה אשר שלטה בשטחים נרחבים ובכללם תימן.

האמיר הנוצרי של תימן שנקרא בשם "אברהת אלאשרם" לא רצה שהערבים יעלו לרגל למכה ויתפללו לאלים שם. הוא בנה כנסייה ענקית בתימן וקישט אותה בזהב, וציווה על הערבים לעלות לרגל אליה במקום לכעבה שבמכה. אך הערבים לא שמעו בקולו ולא עזבו את דת אבותיהם, הדת שהאמינו בה מאות בשנים. הם אף לעגו לכנסייה וגידפו אותה.

האמיר אברהת אלאשרם כעס מאוד ורצה ללמד אותם לקח. לכן הכין צבא גדול ומצויד היטב ובו 13 פילים ענקיים כדי להרוס את הכעבה, המקום הקדוש לערבים, כדי שהם יבואו להתפלל בכנסייה. תחילה הייתה התנגדות קלה והשבטים הערבים ניסו להילחם בצבא החזק של אברהת אלאשרם אך עד מהרה הם הובסו בקלות.

הצבא של אברהת אלאשרם הגיע לעיר טאיף, עיר קרובה למכה. התושבים שם חששו שהוא יהרוס את עירם יחד עם האלים שלהם, ולכן שיתפו איתו פעולה ושלחו אדם שגילה לצבאו את הדרך למכה.

מלך תימן אכן חס עליהם והמשיך בכיוון מכה. כשהגיע לפאתי מכה התחילו החיילים לשדוד את הצאן והגמלים של תושבי מכה שהיו רועים סמוך לעיר.הם גם השתלטו על 200 גמלים שהיו שייכים לעבד אלמוטלב, סבו של הנביא מוחמד עליו השלום, שהיה גם האדון של מכה. כאשר נודע לו על גזילת הגמלים יצא עבד אלמוטלב בכיוון צבאו של אברהת אלאשרם. ראה אברהת את עבד אלמוטלב, שהיה איש זקן, יפה תואר, בעל זקן גדול, והבין שלפניו איש מכובד מאוד. הוא ירד מכס המלכות וישב לידו כאות כבוד לו, ואמר למתורגמן שלו:

"שאל אותו, מה הוא רוצה?"

ענה עבד אלמוטלב: "אני רוצה את 200 הגמלים שהצבא שלך שדד ממני".

השיב אברהת : "כאשר ראיתי אותך מצאת חן בעיני וחשבתי לעצמי שאתה אדם מכובד ונבון. אבל עכשיו אני חושב עליך בדיוק ההפך. באתי למכה כדי להרוס את הכעבה והאלים שבה, שהם הדת שלך ושל אבותיך זה דורות, ואתה באת לדבר איתי על גמלים ולא על הכעבה?"

ענה עבד אלמוטלב: "אני 'האל של הגמלים' ולכעבה יש 'אל' שיגן עליה."

אמר לו אברהת אלאשרם: "איש לא יוכל למנוע ממני להרוס את הכעבה."

אמר עבד אלמוטלב: "נחיה ונראה".

אברהת ציווה שיחזירו לו את הגמלים, וכך היה.

חזר עבד אלמוטלב למכה ואמר לתושביה לברוח להרים מפני שאברהת עומד להחריב אותה. לאחר שווידא שכולם ברחו למקום מבטחים הלך לכעבה ונשא תפילה לאלוהים שיגן עליה מפני אברהת אלאשרם וצבאו.

הצבא הגיע קרוב לכעבה. החיילים הקיפו את הכעבה בשרשראות וחבלים וקשרו אותם לפיל הגדול כדי להרוס אותה. כאשר ציוו על הפיל ללכת כדי לעקור את הכעבה, עמד הפיל דום וסירב לזוז.

ניסו לתת לו ללכת לכיוון ההפוך - והוא מיהר ללכת. שוב ניסו להוליכו בכיוון הכעבה, ושוב הוא לא שיתף פעולה. החיילים החלו להכות בפיל ולשרוף אותו באש כדי שיזוז - אך ללא הועיל. שוב ושוב הלך הפיל רק לכיוון ההפוך מכיוון הכעבה, אך סירב לפנות לכיוון הכעבה.

ניסו עם שאר הפילים והגיעו לאותה תוצאה.

נדהמים לפשר הדבר החליטו להתחיל ולהרוס את הכעבה בידיהם של החיילים.

לפתע, ללא שום התראה, נראו אלפי סנוניות חגות מעליהם ולכל סנונית שלוש אבנים קטנות, אחת במקור ושתיים ברגליים. הסנוניות החלו להשליך את האבנים על החיילים. האבנים הפכו לגחלים ששרפו את החיילים ורבים מהם מתו במקום. הנותרים, ובהם אברהת אלאשרם, נפצעו וברחו לכל עבר. אברהת הצליח להגיע בשארית כוחותיו לתימן ושם מת לאחר זמן קצר.

אלוהים השאיר אותו בחיים כדי שיהיה לקח ומופת לבני עמו ולכל אלה שרוצים לגרום רע לכעבה.

מאז נקראה אותה שנה "שנת הפיל". זו השנה שבה נולד הנביא מוחמד עליו השלום.

בקוראן יש סורה שנקראת סורת "אלפיל " שמספרת את הסיפור הזה.

לאתר המרכז לטיפוח ציפורי הבר בחצר הבית

http://www.yardbirds.org.il

10/07/2007